Quốc gia nào trong tầm ngắm?
vào ngày 2/4, nước Mỹ sẽ công bố chính sách thuế quan đối ứng nhằm giảm thiếu hụt thương mại bằng cách áp thuế lên các quốc gia có hành vi bị coi là không công bằng với Mỹ. Theo công văn được công bố ngày 13/2, các mức thuế này sẽ dựa trên năm tiêu chí chính: (1) thuế quan mà các nước đang áp dụng lên hàng hóa Mỹ; (2) những loại thuế ngoài lãnh gây bất công cho công ty, người dân Mỹ (gồm thuế GTGT); (3) các rào cản/phương pháp phi thuế quan; (4) thao túng tỷ giá hối đoái; và (5) các hành vi khác bị nước Mỹ nhận định là vi phạm.
Dù Mỹ chưa nêu tên quốc gia cụ thể, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent đã đề cập đến nhóm “Dirty 15” trong một cuộc phỏng vấn ngày 18/3 trên Fox Business – thuật ngữ xài để chỉ nhóm khoảng 15% đối tác thương mại lớn của Mỹ đang áp đặt rào cản thương mại đối với hàng hóa Mỹ. Theo đó, Chứng khoán KIS cho rằng các đối tượng chính của chính sách thuế quan đối ứng nhiều khả năng là các quốc gia duy trì thặng dư thương mại lớn và kéo dài với Mỹ, áp thuế hoặc rào cản phi thuế quan đối với hàng hóa Mỹ hoặc có dấu hiệu thao túng tỷ giá.
Cân nhắc các tiêu chí trên, những quốc gia duy trì thặng dư thương mại lớn và kéo dài với Mỹ — gồm Trung Quốc, Mexico, Việt Nam và Liên minh châu Âu — có thể trở thành mục tiêu tiềm năng trong các động thái thương mại sắp đến của Mỹ. Các nước áp thuế cao đối với hàng hóa xuất khẩu của Mỹ như Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ và Thái Lan cũng có thể đối mặt với những cách trả đũa.
Bảng 1: thiếu hụt thương mại của Mỹ theo quốc gia (Đơn vị: tỷ USD). (Nguồn: USITC, KIS)
Hình 1. Mức thuế suất được áp dụng giữa các quốc gia và Mỹ (Nguồn: USITC, WITS, Tax Foundation, US Census, Statista, KIS)
Chú thích: (1) Dữ liệu năm 2022; (2) Thuế GST được ước tính dựa trên mức thuế bán hàng trung bình, có trọng số theo dân số, tại 50 bang và D.C.)
Hình 2. Sự quan tâm đối với cụm từ ‘Dirty 15’ (Nguồn: Google Trends, KIS)
Hình 3. Diễn biến tỷ giá các đồng tiền sau sự kiện ‘Dirty 15’ (Nguồn: Bloomberg, KIS)
Hình 4. Tỷ lệ hàng nhập khẩu chịu những cách phi thuế quan của các nước (Nguồn: Google Trends, KIS)
Hình 5. Tỷ lệ dòng mặt hàng chịu những cách phi thuế quan
Thách thức đối với Việt Nam
Như đã đề cập trước đó, Việt Nam nằm trong số các quốc gia có khả năng trở thành mục tiêu chính của chính sách thuế quan có đi có lại của Mỹ vào đầu tháng 4. điều này gồm việc Việt Nam có thặng dư thương mại đáng kể với nước Mỹ và từng hai lần bị điều tra về cáo buộc thao túng tiền tệ trong nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump.
Hình 6. Cán cân thương mại của Việt Nam đối với Mỹ (Nguồn: Tổng cục hải quan Việt Nam, Tradingeconomics, KIS)
Hình 7. Diễn biến tỷ giá USDVND (Nguồn: Bloomberg, KIS)
Nhưng, KIS nhận định rằng ảnh hưởng của các chính sách thuế quan đối ứng lên nền kinh tế Việt Nam được cho là sẽ ở mức hạn chế. bây giờ, Việt Nam đang phải chịu mức thuế quan từ nước Mỹ cao hơn so với các nước khác trong khu vực, cho thấy rằng bất kỳ mức thuế quan đối ứng nào sắp đến (nếu có) cũng sẽ chỉ ở mức vừa phải. Thêm nữa, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đang chịu mức thuế cao từ Mỹ chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng kim ngạch nhập khẩu, Vì vậy, ảnh hưởng trả đũa lên các ngành cụ thể cũng được dự báo là không đáng kể. Thêm nữa, Việt Nam luôn nỗ lực duy trì mối quan hệ thương mại toàn diện với nước Mỹ.
Đồng thời, Bessent cũng lưu ý rằng một số quốc gia có thể tránh được các mức thuế quan mới nếu tham gia đàm phán hoặc đồng ý giảm rào cản thương mại sau khi nhận được danh sách thuế quan đối ứng được đề xuất. Vì vậy, Bộ Tài chính đã đề xuất giảm thuế suất nhập khẩu theo biểu thuế tối huệ quốc (MFN) áp dụng cho các thành viên WTO, động thái này được hiểu là một nỗ lực nhằm duy trì quan hệ song phương và giảm thiểu các ảnh hưởng tiêu cực tiềm tàng trong thời gian đến.
Bảng 2. Thuế suất bình quân hiệu dụng theo mặt hàng (Nguồn: WITS, KIS. Chú thích: Dữ liệu năm 2022)
— Theo Cafef —
