Số lượng sụt giảm
Cách đây 7-8 năm, một ngày, Sở Giao dịch
chứng khoán
TPHCM (HoSE) hay Hà Nội (HNX) đều tất bật đánh cồng vài lần để chào đón những “tân binh” lên sàn. Nhưng kể từ đó, đặc biệt là sau đại dịch SARS-CoV-2, tiếng cồng dường như trở nên xa lạ với nhà đầu tư, họ còn ví tiếng cồng tại các sở giao dịch giờ đây không khác gì tiếng chuông tại chùa Bà Đanh.
Số liệu từ
Ủy ban Chứng khoán
cho thấy, tính đến đầu tháng 3, trên thị trường có 1.591 công ty niêm yết, trong đó sàn HoSE có 392 mã cổ phiếu, HNX có 311 mã và Upcom có 888 mã.
So với 5 năm trước, số lượng công ty niêm yết trên sàn có xu hướng giảm. Cụ thể, vào tháng 3/2020, tổng số lượng công ty niêm yết trên sàn đạt 1.628 mã, trong đó sàn HoSE có 378 mã, HNX 367 mã, Upcom 883 mã.
Số lượng công ty niêm yết trên sàn chứng khoán có dấu hiệu suy giảm trong 5 năm gần đây.
Năm 2024 được xem là năm thị trường có
nhiều “hàng” mới
nhất công đoạn vừa qua khi HoSE chào đón 10 công ty niêm yết, 7 công ty chuyển sàn từ Upcom sang và HNX ghi nhận 2 tân binh. Nhưng, số lượng công ty hủy niêm yết trên HoSE cũng lên 10, HNX có đến 16 công ty. Nguyên nhân chủ yếu là các công ty lỗ lũy kế vượt vốn điều lệ, hoặc vi phạm nghĩa vụ công bố thông báo.
Việc Thị trường CK không có nhiều gương mặt mới lên sàn cũng đang làm giảm sức hấp dẫn, dù thị trường có không ít điểm tích cực như: Tổng giá trị niêm yết, vốn hóa và dòng tiền đổ vào thị trường không ngừng tăng… Có thời điểm, thanh khoản thị trường đạt kỷ lục hơn 2 tỷ USD/phiên; cổ phiếu công ty “chân ướt, chân ráo” lên sàn như VNZ (công ty Cổ phần VNG) cũng được đẩy đến hơn 1 triệu đồng/cổ phiếu – mức đắt nhất trên thị trường lúc hiện tại…
Thủ tục còn nhiêu khê, thiếu minh bạch
Trao đổi với PV
Tiền Phong
, TS. Nguyễn Hữu Huân – giáo viên Trường Đại học Kinh tế TPHCM cho rằng, công ty Việt chưa mặn mà lên sàn là do thủ tục và quy trình hiện tại siêu nhiêu khê, chi phí lên sàn siêu lớn.
Theo ông Huân, để một công ty có thể niêm yết trên sàn chứng khoán cần phải tiến hành phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) và sau một thời gian hội đủ những điều kiện thì mới được nộp đơn để niêm yết. Đây là khâu khiến công ty mất nhiều thời gian và không cần thiết. Đồng thời, công ty phải tái cấu trúc lại toàn bộ quy trình vận hành sao cho chuyên nghiệp, minh bạch và thuê các tổ chức tư vấn, bảo lãnh phát hành chứng khoán.
“công ty đủ điều kiện niêm yết ở Việt Nam đa phần là từ các “công ty gia đình” nên để tái cấu trúc theo mô hình chuyên nghiệp và có thêm cổ đông tham gia có thể làm giảm quyền chi phối công ty nên họ chưa thực sự thiết tha. lợi ích mang về chưa thực sự lớn so với chi phí và các bất cập hiện tại của thị trường mà công ty sẽ phải đối mặt, Bởi thế chưa tạo động lực được cho các công ty”, ông Huân nói.
Theo các chuyên gia, Thị trường CK cần minh bạch, cải cách thủ tục hành chính hơn để tạo điều kiện cho các công ty niêm yết.
Với các công ty nhà nước thực hiện việc
cổ phần hóa
, ông Huân cho rằng quá trình này cũng đang diễn ra siêu chậm. Từ sau khi đại dịch SARS-CoV-2 và tiếp tục công đoạn kinh tế thế giới gặp khá khó khăn, nhiều tập đoàn lẫn các nhà đầu tư tài chính cũng thu hẹp hoạt động nên công ty khó tìm ra nhà đầu tư chiến lược.
Đặc biệt, theo ông Huân, nguyên nhân lớn khiến nhiều công ty chưa mặn mà lên sàn chứng khoán là có nhiều bất cập, ví dụ như thiếu minh bạch, thực trạng làm giá cổ phiếu hay các vấn đề về quản lý thị trường chưa được hoàn thiện, dẫn đến niềm tin của nhà đầu tư lẫn công ty bị ảnh hưởng nghiêm trọng và khiến công ty cũng đắn đo khi niêm yết.
Một lãnh đạo Hiệp hội công ty vừa và nhỏ (DNVVN) Việt Nam cho hay, đến nay, hiệp hội có hơn 65.000 công ty thành viên đang hoạt động trong hiệp hội, trong đó 650 công ty đã niêm yết hoặc đang trong công đoạn tiến hành đăng ký giao dịch trên sàn Upcom để chuẩn bị niêm yết. Nguyên nhân là điều kiện tiên quyết để đại chúng hóa, niêm yết là vốn điều lệ còn ngặt ngèo.
Theo lãnh đạo Hiệp hội DNVVN, những điều kiện để công ty lên sàn được kiểm soát chặt chẽ hơn, đòi hỏi chất lượng của công ty phải thuộc dạng tốt, với báo cáo tài chính sạch sẽ, lợi nhuận tối thiểu 2 năm và mức vốn điều lệ tối thiểu cao (30 tỷ đồng đối với công ty đại chúng hoặc niêm yết trên HNX và lên đến 120 tỷ đồng đối với HoSE).
“Đây là điều kiện khó với các DNVVN của Việt Nam. Việc chuyển mình từ một công ty tư nhân lên công ty đại chúng và thậm chí niêm yết đòi hỏi mức độ cam đoan cao của ban lãnh đạo, Song song với đó đó tầm nhìn dài hạn về chiến lược vận hành, tài chính, kinh doanh, khiến công ty chật vật”, lãnh đạo DNVVN cho hay.
Để có thể thu hút được nhiều hơn
công ty niêm yết
, ông Nguyễn Hữu Huân cho rằng, cần tái cấu trúc lại toàn bộ Thị trường CK theo hướng minh bạch, thủ tục giản đơn, tinh gọn và giảm bớt chi phí phát hành, niêm yết, Song song với đó đó ứng dụng công nghệ để quy trình niêm yết trở nên tinh gọn và chẳng khó khăn hơn.
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng nên xây dựng một sân chơi cho DNVVN, có thể phát triển thị trường Upcom theo hướng này để nó trở thành một kênh huy động vốn trung và dài hạn hữu hiệu cho DNVVN, nhằm giảm áp lực cho kênh
ngân hàng
. Theo ông Huân, khi thị trường đủ sức hấp dẫn thì các công ty sẽ không ngại tham gia.
— Trích dẫn: Cafef —
