Chuyên gia BIDV và ADB đề xuất cho phép “Big 4” ngân hàng trả cổ tức bằng cổ phiếu, giữ lại lợi nhuận trong 2

• Ở kịch bản cơ sở, GDP Việt Nam năm nay sẽ tăng 5,5-6%. Ở kịch bản tích cực hơn, tăng trưởng cả năm có khả năng đạt 6-6,5%.

  
  

• Phân chia theo khẩu vị rủi ro từ thấp đến cao, kênh tiền gửi tiết kiệm và vàng vẫn được coi là an toàn, nhất là kênh gửi tiết kiệm vẫn hấp dẫn đối với khá nhiều NĐT trong bối cảnh lãi suất huy động được dự báo sẽ duy trì ở mức cao trong năm 2023.

  
  

Sáng ngày 20/04/2023, Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) (chủ trì là Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV) và Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) đồng tổ chức Hội thảo công bố Báo cáo “Thị trường tài chính Việt Nam 2022 và triển vọng 2023” tại Khách sạn Melia, Hà Nội.

Hội thảo có sự tham dự của nhiều chuyên gia kinh tế và  lãnh đạo và đại diện các cơ quan quản lý, các tổ chức quốc tế (UNDP, IFC, ADB, FNF, WB…),…v.v.

Phát biểu khai mạc Hội Thảo, ông Trần Phương – Phó Tổng Giám đốc BIDV chia sẻ: “ Tiếp nối thành công của năm 2022, năm nay BIDV tiếp tục phối hợp với ADB đồng tổ chức Hội thảo công bố Báo cáo “Thị trường tài chính Việt Nam 2022 và triển vọng 2023”. Theo như chúng tôi được biết, cho đến nay đây là Báo cáo duy nhất nhận xét toàn cảnh về thị trường tài chính Việt Nam, bao hàm đầy đủ các lĩnh vực Ngân hàng – Chứng khoán – Bảo hiểm với sự cộng tác nghiên cứu của ADB. Tiếp thu các ý kiến góp ý của các cơ quan hữu quan, các chuyên gia, Báo cáo năm nay tập trung đưa ra những nhận định về xu hướng của thị trường tài chính trong và ngoài nước năm 2022 và triển vọng năm 2023, đặc biệt là nhìn nhận, nhận xét tình trạng, xu hướng và tiềm năng phát triển tài chính xanh ”.

Hội thảo và Báo cáo tập trung vào 3 nội dung chính .

Kinh tế Việt Nam dự báo tăng trưởng chậm lại

Nêu tóm tắt nội dung báo cáo, Tiến sĩ Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, Giám đốc Viện Đào tạo và Nghiên cứu nhận định, thị trường tài chính Việt Nam vẫn trong công đoạn phát triển, dễ chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài.

Năm 2022, hệ quả từ các gói kích thích kinh tế trước đó và xung đột tại Ukraine, lạm phát toàn cầu tăng nhanh, khiến NHTW các nước thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt bằng cách tăng nhanh lãi suất, khiến tỷ giá biến động, rủi ro tài chính – tiền tệ toàn cầu gia tăng. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng đó, khi mà NHNN phải nâng lãi suất điều hành, can thiệp thị trường ngoại hối, thực hiện nghiệp vụ thị trường mở,…v.v. để giảm áp lực tỷ giá và kiểm soát lạm phát.

Cộng hưởng với các vụ việc vi phạm trên thị trường chứng khoán (TTCK), thị trường tài chính Việt Nam đối diện với vấn đề thanh khoản eo hẹp hơn, lãi suất tăng, tiếp cận vốn khó khăn hơn (nhất là qua kênh phát hành trái phiếu công ty). Rủi ro liên thông giữa thị trường tiền tệ – vốn và bất động sản trở lên rõ nét hơn, khi vi phạm của một số công ty bất động sản trên TTCK khiến thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu công ty suy giảm, rủi ro thanh khoản hệ thống ngân hàng gia tăng…v.v.

Nhưng, với kinh nghiệm điều hành, chính sách linh hoạt và phối hợp đồng bộ, thị trường tài chính Việt Nam đã cơ bản ổn định trở lại, góp phần nâng cao khả năng cung ứng vốn, đầu tư và phân bổ vốn cho nền kinh tế, ổn định kinh tế vĩ mô.

Sang năm 2023, trước bối cảnh kinh tế thế giới suy thoái nhẹ, tăng trưởng chậm lại với giá cả, lạm phát đã dịu đi, tỷ giá ổn định hơn và lãi suất chững lại, Tuy nhiên còn ở mức cao, thị trường tài chính, ngân hàng có nhiều rủi ro tiềm ẩn, nhất là sau sự cố sụp đổ của một số ngân hàng Mỹ và Thụy Sỹ, dù đã được khoanh vùng xử lý. Kinh tế Việt Nam dự báo tăng trưởng chậm lại (5,5 – 6%) với lạm phát có thể sẽ cao hơn năm 2022 (4-4,5%).

Trong bối cảnh đó, chính sách tiền tệ của NHNN đã và đang chủ động, linh hoạch, thích ứng, ưu tiên hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống ngân hàng, hạ dần lãi suất Tuy nhiên không chủ quan với lạm phát. Chính sách tài khóa mở rộng, có trọng tâm, trọng điểm với việc thúc đẩy giải ngân đầu tư công, tiếp tục một số chính sách giãn, hoãn, giảm thuế, phí nhằm hỗ trợ người dân và công ty, kích thích tăng trưởng.

“những điều chỉnh chính sách như việc Chính phủ ban hành Nghị định 08/2023/NĐ-CP về phát hành TPDN riêng lẻ, Nghị quyết 33/2023/NQ-CP về phát triển thị trường BĐS, Nghị định 10/2023/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số nghị định hướng dẫn Luật đất đai, Đề án phát triển nhà ở xã hội…được kỳ vọng ổn định và lành mạnh hóa thị trường chứng khoán, BĐS Tuy nhiên cần theo dõi sát sao và phản ứng chính sách kịp thời vì rủi ro tài chính – ngân hàng toàn cầu gia tăng cũng như những tồn tại trên thị trường tài chính, BĐS cần thời gian để khắc phục.

Cùng với đó, hành vi người xài đã thay đổi nhiều sau dịch SARS-CoV-2 với việc ưu tiên xài thanh toán không xài tiền mặt hơn, quản lý đầu tư và chi tiêu chặt chẽ hơn. Các nhà quản lý cần có chính sách thúc đẩy hành vi không xài tiền mặt của người tiêu dùng, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý (kể cả cơ chế Sandbox) để phát triển tài chính số và Fintech”, các chuyên gia của nhóm nghiên cứu BIDV và ADB nhận định .

Phát triển tài chính xanh tại Việt Nam

Theo nhóm nghiên cứu, tài chính xanh đang là một xu hướng lớn trên toàn cầu với sự tham gia vào cuộc của các tổ chức tài chính quốc tế, Chính phủ của các nước cũng như hệ thống tài chính của từng quốc gia, khu vực. Việt Nam không nằm ngoài xu hướng đó khi đang thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh và chứng kiến thị trường tài chính xanh phát triển nhanh hơn trong thời gian vừa qua.

Theo đó, các cơ chế, chính sách cho thị trường tài chính xanh tại Việt Nam đang được dần hoàn thiện với từng loại công cụ như trái phiếu xanh-xã hội-vững bền (GSS), cổ phiếu xanh, thị trường Carbon cũng như tín dụng xanh. Môi trường pháp lý hiện giờ đang tương đối mở với các mặt hàng tài chính xanh tại Việt Nam và tạo điều kiện cho các công ty huy động nguồn vốn xanh trong nước và quốc tế. Nhưng, việc triển khai tín dụng xanh, trái phiếu xanh theo quy định mới của Luật Bảo vệ môi trường 2020 vẫn đang chờ hướng dẫn chi tiết hơn.

Mặc Nhưng, những kết quả đến nay của thị trường tài chính xanh tại Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực. một số công ty Việt Nam đã bước đầu thu hút được nguồn vốn trái phiếu xanh trên thị trường quốc tế, thị trường Carbon hứa hẹn sẽ đem đến nguồn thu mới, vững bền cho nông và lâm nghiệp Việt Nam trong tương lai, hay như việc các TCTD Việt Nam đã chủ động để tiếp cận các nguồn vốn quốc tế cho tín dụng xanh, ban hành các quy định nội bộ về khung tín dụng xanh…v.v.

“Trong tương lai, Việt Nam hứa hẹn sẽ là điểm đến hấp dẫn cho nguồn vốn xanh quốc tế với môi trường pháp lý đang được hoàn thiện, các tổ chức tài chính và công ty cũng đang nỗ lực để kinh doanh tuần hoàn, phát triển tài chính xanh nhiều hơn, hiệu quả hơn nhằm huy động nguồn lực đầu tư phát triển và hội nhập quốc tế về phát triển vững bền…v.v”, nhóm nghiên cứu nhận xét.

Giải pháp để phát triển thị trường tài chính Việt Nam

Tại Hội thảo, các diễn giả, chuyên gia và đại biểu cũng đã đưa ra một số kiến nghị chính sách đối với Quốc hội, Chính phủ, NHNN, Bộ Tài chính và một số bộ ngành liên quan, tập trung vào 2 nhóm chính là: (i) ổn định và phát triển thị trường tài chính và (ii) phát triển tài chính xanh.

trong đó, nhóm nghiên cứu đề xuất các cơ quan công dụng tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại nói chung và các ngân hàng thương mại có sở hữu Nhà nước chi phối tăng vốn chủ sở hữu, đáp ứng nhu cầu tín dụng và an toàn.

“Nguồn vốn phát triển kinh tế – xã hội Việt Nam vẫn phụ thuộc chủ yếu vào hệ thống ngân hàng; Vì vậy, để cam kết an toàn và khả năng cung ứng vốn cho nền kinh tế của hệ thống ngân hàng, NHNN và Bộ Tài chính nên xem xét tiếp tục cho phép các NHTM Nhà nước chi phối trả cổ tức bằng cổ phiếu, giữ lại lợi nhuận để tăng vốn trong 2 – 3 năm đến”, nhóm nghiên cứu BIDV và ADB kiến nghị.

Không chỉ thế, nhóm nghiên cứu cũng đưa ra một số kiến nghị khách nhằm ổn định và phát triển thị trường tài chính có thể kể đến như: cần nâng cao hơn nữa hiệu quả phối hợp chính sách tiền tệ và tài khóa; tiếp tục đẩy nhanh giải ngân Chương trình phục hồi 2022-2023, các chương trình mục tiêu quốc gia và đầu tư công; thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống tài chính, đẩy mạnh cơ cấu lại các TCTD yếu kém nhằm hạn chế cạnh tranh không lành mạnh, tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất; quan tâm kiểm soát rủi ro hệ thống, nhất là rủi ro liên thông giữa tài chính và BĐS…v.v

Để phát triển tài chính xanh tại Việt Nam, 5 nhóm giải pháp chính được đưa ra.

Thứ nhất, đẩy nhanh hoàn thiện cơ chế, chính sách, kể cả cơ chế thử nghiệm (sandbox) cho các mô hình kinh doanh mới, thúc đẩy phát triển thị trường trái phiếu xanh, cổ phiếu xanh và tín dụng xanh; 

Thứ hai, xây dựng tiêu chí, tiêu chuẩn chứng khoán xanh, tín dụng xanh để các chủ thể nhất quán áp dụng; 

Thứ ba, với thị trường tín chỉ carbon, cần phát triển, hoàn thiện Sàn giao dịch tín chỉ carbon, các mặt hàng giao dịch (tín chỉ carbon bắt buộc/tự nguyện quốc tế, tín chỉ carbon nội địa tuân thủ các tiêu chuẩn của Việt Nam), thành viên thị trường và môi giới giao dịch, đối tượng giao dịch…v.v; 

Thứ tư, phát triển hạ tầng công nghệ, dữ liệu, thị trường thứ cấp và kể cả phái sinh cho những mặt hàng xanh này về lâu dài; 

Thứ năm, tăng cường truyền thông, phổ cập, hướng dẫn bằng nhiều hình thức khác nhau, qua đó góp phần nâng cao nhận thức và hành động.