“Xây tổ đón đại bàng” khi thuế không còn là lợi thế?


Khi thuế không còn là lợi thế

Sáng 20/3, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tổ chức Hội thảo nhận xét ảnh hưởng của thuế suất tối thiểu toàn cầu với thu hút đầu tư tại Việt Nam.

Thuế tối thiểu toàn cầu (GMT – viết tắt từ Global Minimum Tax) là loại thuế đánh vào các công ty lớn, công ty đa quốc gia có doanh thu lớn, Tuy nhiên lại đầu tư vào những nước có mức thuế suất thấp nhằm trốn thuế, tiềm ẩn nguy hại về cạnh tranh không lành mạnh.

Để ngăn chặn vấn đề này mà không mất đi tính cạnh tranh toàn cầu, các nước đã thống nhất đưa thuế tối thiểu toàn cầu vào các công ty đầu tư lớn bằng cách đặt ra giới hạn về đóng thuế tại nước sở tại hoặc chính quốc, tạo sự công bằng, tránh trốn thuế.

Các nước đã thống nhất Thuế tối thiểu toàn cầu là mức thuế áp dụng cho các công ty đa quốc gia có doanh thu toàn cầu trên 750 triệu Euro và có mức lợi nhuận trên 10% doanh thu; sẽ bị áp dụng mức thuế suất tối thiểu 15% trên mức lợi nhuận.

Xây tổ đón đại bàng khi thuế không còn là lợi thế? - Ảnh 1.

Các nước đã thống nhất Thuế tối thiểu toàn cầu là mức thuế áp dụng cho các công ty đa quốc gia có doanh thu toàn cầu trên 750 triệu Euro và có mức lợi nhuận trên 10% doanh thu; sẽ bị áp dụng mức thuế suất tối thiểu 15% trên mức lợi nhuận (Ảnh minh hoạ)

Ngày 15/12/2022 Liên minh Châu Âu (EU) đã thông qua kế hoạch áp thuế suất tối thiểu 15%. Ngày 23/12/2022, Quốc hội Hàn Quốc đã thông qua Đạo luật Điều chỉnh Thuế quốc tế, áp dụng mức thuế công ty tối thiểu toàn cầu từ ngày 01/01/2024.

Nếu áp dụng, Việt Nam có thể kiểm soát được các công ty đầu tư ra nước ngoài an toàn hơn, tránh thất thu thuế khi những công ty này trốn thuế tại các nước không bị truy thu thuế. Nhưng việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu cũng được cho sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến chính sách thu hút đầu tư nước ngoài khi mà thuế không còn là lợi thế.

Việt Nam đang dùng ưu đãi thuế như một công cụ đòn bẩy tài chính để ảnh hưởng đến xu hướng đầu tư. Các chính sách ưu đãi về thuế thu nhập công ty của Việt Nam được nhận xét là hấp dẫn so với các nước trong khu vực.

Hiện thuế thu nhập công ty của Việt Nam là 20%, cao hơn mức thuế tối thiểu đề xuất. Nhưng, chúng ta đang dành thuế suất ưu đãi cho các dự án đầu tư nước ngoài ở mức: 10%, 15% và 17% tùy theo lĩnh vực, ngành nghề, quy mô và địa bàn đầu tư. Thậm chí có dự án được áp dụng thuế suất ưu đãi đặc biệt ở các mức 5%, 7% và 9%. Cùng với ưu đãi về thuế suất, pháp luật hiện hành có quy định về việc miễn thuế, giảm 50% thuế suất trong thời gian được miễn, giảm.

Khi GMT được áp dụng, các ưu đãi về thuế thu nhập công ty được nhận xét không còn mang đến lợi thế cạnh tranh cho Việt Nam trong thu hút đầu tư.

Xây tổ đón đại bàng khi thuế không còn là lợi thế? - Ảnh 2.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc chủ trì Hội thảo nhận xét ảnh hưởng của thuế suất tối thiểu toàn cầu với thu hút đầu tư tại Việt Nam

Phát biểu tại hội thảo, theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc, Việt Nam mở cửa thu hút vốn đầu tư nước ngoài 1987. một trong nhiều giải pháp quan trọng để vn thu hút đầu tư đó là những biện pháp ưu đãi hỗ trợ đầu tư. trong đó ưu đãi về thuế thu nhập công ty là một trong nhiều phương án quan trọng.

“Khi GMT được áp dụng, chúng ta hiểu rằng tất cả những ưu đãi trước đây và hiện tại mà Việt Nam dành cho các công ty, ví dụ như: miễn thuế, thuế suất ưu đãi dưới 15% không còn công dụng. điều này ảnh hưởng đáng kể đến chính sách, phương tiện, công cụ thu hút vốn đầu tư nước ngoài không còn hấp dẫn như ban đầu”, bà Ngọc cho biết.

Vấn đề đặt ra, nếu Việt Nam không thu thêm thuế thì các công ty thuộc đối tượng áp dung thuế tối thiểu toàn cầu sẽ phải bổ sung tại các nước khác. Vì thế, việc Việt Nam cần điều chỉnh chính sách ưu đãi, thu hút đầu tư như thế nào phải phù hợp với thuế tối thiểu toàn cầu, cũng như gây ít ảnh hưởng nhất đến các công ty đang đầu tư, cũng như là công cụ để thu hút nguồn lực đầu tư mới.

Khi thuế không phải là yếu tố quan trọng nhất

Góp ý tại Hội thảo, ông Nakajima Takeo – Trưởng đại diện JETRO Hà Nội cho biết, việc áp dụng GMT sẽ ảnh hưởng trực tiếp tục hoạt động kinh doanh của công ty. Để cam kết quyền lợi của nhà đầu tư, cần có những giải pháp nào đó để bổ sung, hỗ trợ cho các nhà đầu tư. hoặc tiếp tục những chính sách ưu đãi hiện hành thì vận dụng như thế nào? Đây là các vấn đề mà công ty đầu từ tại Việt Nam siêu quan tâm.

Song theo ông Nakajima Takeo, khi quyết định đầu tư, công ty sẽ tham khảo nhiều yếu tố khác nhau. ở đây, một trong nhiều yếu tố là thuế suất cao hay thấp. Nhưng đại diện JETRO cho rằng đây không phải là yếu tố quyết định. Theo khảo sát của JETRO, bên cạnh thuế suất còn nhiều yếu tố quan trọng khác cho quyết định đầu tư.

“Theo khảo sát của chúng tôi, sức hấp dẫn của môi trường đầu tư tại Việt Nam thì yếu tố tiềm năng tăng trưởng đứng ở vị trí thứ nhất. Thứ hai là quy mô của thị trường Việt Nam. Và chỉ có khoảng 24% công ty được khảo sát cho biết mức độ hấp dẫn của môi trường đầu tư Việt Nam đến từ các chính sách ưu đãi thuế”, ông Nakajima Takeo thông báo.

Ông Nakajima Takeo cho rằng, các chính sách ưu đãi thuế siêu là tốt Tuy nhiên vận dụng như thế nào cũng là điều siêu quan trọng. Cần phải đẩy nhanh tốc độ, dễ dàng trong việc thực hiện ưu đãi là các yếu tố mà các công ty thực sự quan tâm.

Xây tổ đón đại bàng khi thuế không còn là lợi thế? - Ảnh 3.

Ông Nakajima Takeo – Trưởng đại diện JETRO Hà Nội cho biết chỉ có khoảng 24% công ty được khảo sát cho biết mức độ hấp dẫn của môi trường đầu tư Việt Nam đến từ các chính sách ưu đãi thuế

trong khi đó ông Hong Sun – Chủ tịch Hiệp hội công ty Hàn Quốc tại Việt Nam cho biết, ngày 31/12/2022, Chính phủ Hàn Quốc đã ban hành Luật sửa đổi liên quan đến Thuế quốc tế gồm có quy định về Thuế tối thiểu toàn cầu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và dự định áp dụng chính thức từ 1/1/2024.

Việt Nam đang áp dụng ưu đãi về Thuế công ty như miễn/giảm thuế nhằm thu hút đầu tư. Nếu căn cứ vào các thay đổi gần đây về Quy định Luật của Chính phủ Hàn Quốc cũng như những chính sách ưu đãi về Thuế công ty hiện đang được Chính phủ Việt Nam áp dụng, thì từ năm 2024, các công ty lớn của Hàn Quốc đang đầu tư tại Việt Nam sẽ phải nộp phần thuế được giảm ở Việt Nam về Hàn Quốc do các quy định về Thuế tối thiểu toàn cầu.

Do vậy theo ông Hong Sun , các nỗ lực mà Chính phủ Việt Nam đang thực hiện nhằm thu hút đầu tư nước ngoài, đặc biệt là Hàn Quốc sẽ bị vô hiệu hóa, do Thuế công ty tăng cao sẽ ảnh hưởng xấu đến năng lực cạnh tranh thu hút đầu tư của Việt Nam do các chi phí đầu tư bị tăng lên.

“Chính phủ Việt Nam cần giảm thiểu tối đa các ảnh hưởng của thuế tối thiểu toàn cầu, cũng như cần thay đổi đối với chế độ ưu đãi đối với thuế công ty ngày nay. Qua đó duy trì năng lực cạnh tranh, duy trì thu hút đầu tư nước ngoài mà Chính phủ Việt Nam đã đề ra vào thời gian đầu”, ông Hong Sun đề xuất.

Về phía công ty, bà Đào Thị Thu Huyền – Phó Tổng giám đốc Canon Việt Nam cho biết công ty đang có khoảng 130 đại lý cung cấp đang hoạt động tại Việt Nam, cung cấp một sản lượng lớn cho tập đoàn. Theo bà Huyền, Việt Nam đang chiếm trên 50% tổng sản lượng của Canon trên thế giới. Nên việc áp dụng GMT ảnh hưởng lớn đến các quyết định đầu tư cũng như giao sản lượng sản xuất của Canon ở những quốc gia có chi phí và lợi ích cao hơn.

“Chính phủ Việt Nam nên duy trì các chính sách ưu đãi đầu tư như ngày nay song cần bổ sung thêm những hỗ trợ về chi phí cho các công ty chịu ảnh hưởng bởi GMT để các công ty có thể duy trì tính cạnh tranh”, đại diện Canon kiến nghị.

Quyền được đánh thuế

Ghi nhận các đóng góp của các hiệp hội và công ty, Thứ trưởng Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc cho rằng vấn đề quan trọng là bàn xem giải pháp để áp dụng quy chế về thuế xuất tối thiểu toàn cầu Tuy nhiên vẫn cam kết mục tiêu của các nước đang phát triển đó là thu hút đầu tư.

Xây tổ đón đại bàng khi thuế không còn là lợi thế? - Ảnh 4.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc nhấn mạnh quan điểm quyền đánh thuế để có thể có dư địa đầu tư ngược lại cho phần hạ tầng hỗ trợ cho nhà đầu tư để nâng cao năng lực cạnh tranh

Bà Ngọc cho rằng đây là câu chuyện không dễ giải quyết mang tính giằng co. Song Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẳng định quyền đánh thuế để có thể có dư địa đầu tư ngược lại cho phần hạ tầng hỗ trợ cho nhà đầu tư để nâng cao năng lực cạnh tranh.

“Trên thế giới hiện tại, một số nước phát triển đã áp dụng việc ưu đãi trên cơ sở trách nhiệm của công ty”, bà Ngọc nhấn mạnh.

Về các giải pháp hỗ trợ công ty khi áp dụng GMT, Thứ trưởng cũng nhấn mạnh quan điểm hài hoà lợi ích. Các công ty đến đầu tư, và Việt Nam sẽ có phần trách nhiệm để hỗ trợ công ty đầu tư có hiệu quả.


— Lấy từ Cafef —