Vì sao Nghị định về lương tối thiểu không đề cập mức 7% đối với lao động đã qua đào tạo?

Nhiều cán bộ Công đoàn, công nhân lo lắng khi Nghị định 38/NĐ-CP về điều chỉnh lương tối thiểu vùng không đề cập mức 7% đối với lao động đã qua đào tạo. Chủ tịch Công đoàn công ty TNHH Nidec Việt Nam (Khu Công nghệ cao, TP Thủ Đức, Sài Gòn), đã thay mặt hàng ngàn công nhân (CN) ở công ty viết tâm thư gửi Thủ tướng Chính phủ và Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH).

Liên quan đến nội dung này, trong báo cáo thẩm định của Bộ Tư pháp về tờ trình Chính phủ, Bộ Tư pháp đồng ý với những lí giải của Bộ LĐ-TB-XH không đưa quy định này vào Nghị định. Tuy nhiên, để cam kết quyền lợi của người lao động, Bộ Tư pháp đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ hơn về vấn đề này tại Tờ trình Chính phủ việc bỏ quy định này có ảnh hưởng đến quyền lợi đang hưởng của người lao động không?; Thêm vào đó làm rõ cơ chế đảm người xài lao động trả lương tương xứng với trình độ, chất lượng lao động.

Được biết trước khi Chính phủ ký ban hành Nghị định 38/NĐ-CP ngày 12-6, trong Tờ trình số 41/Ttr-BLĐTBXH ngày 10-6, Bộ LĐ-TB-XH đã giải trình về những nội dung còn ý kiến không giống nhau. Cụ thể, về cơ chế áp dụng tiền lương tối thiểu, có ý kiến cho rằng cần phải tiếp tục quy định nội dung “mức lương thấp nhất đối với người lao động làm công việc đòi hỏi qua đào tạo, dạy nghề phải cao hơn 7% so với mức lương tối thiểu” như đã quy định tại Nghị định số 90/2019/NĐ-CP ngày 15-11-2019 của Chính phủ để tránh ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.

vấn đề này, Bộ LĐ-TB-XH thấy rằng Bộ luật Lao động năm 2012 trước đây quy định Chính phủ ban hành nguyên tắc xây dựng thang lương, bảng lương đối với công ty. Căn cứ quy định này, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 49/2013/NĐ-CP ngày 14-5-2013 quy định một số nội dung có tính định lượng, bắt buộc trong nguyên tắc xây dựng thang lương, bảng lương (Như: mức lương thấp nhất của công việc đơn giản nhất, trong điều kiện bình thường không thấp hơn mức lương tối thiểu vùng; mức lương thấp nhất của công việc hoặc chức danh đòi hỏi lao động qua đào tạo, học nghề phải cao hơn ít nhất 7% so với mức lương tối thiểu vùng; mức lương của công việc hoặc chức danh có điều kiện lao động nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm cao hơn ít nhất 5%; công việc hoặc chức danh có điều kiện lao động đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm cao hơn ít nhất 7% mức lương của công việc hoặc chức danh có điều kiện lao động bình thường; khoảng cách chênh lệch giữa hai bậc liền kề phải cam kết khuyến khích người lao động nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ, tích lũy kinh nghiệm, phát triển tài năng Tuy nhiên ít nhất bằng 5%)

Tuy nhiên Bộ LĐ-TB-XH cho rằng nội dung này chỉ phù hợp với công đoạn trước đây khi năng lực thương lượng của người lao động còn hạn chế, đến nay việc quy định này được nhận xét là can thiệp trực tiếp vào chính sách tiền lương của công ty và không còn phù hợp với nguyên tắc của kinh tế thị trường.

Chính vì vậy, triển khai Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21-5-2018 của Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Khóa XII (Nhà nước không can thiệp trực tiếp vào chính sách trả lương của công ty), Bộ Luật Lao động 2019 đã thể chế hóa, không còn quy định nội dung Chính phủ ban hành các nguyên tắc xây dựng thang lương, bảng lương, mà để công ty và người lao động thương lượng, quyết định, trả lương gắn với năng suất và kết quả lao động.

Theo đó, Chính phủ chỉ còn quy định lương tối thiểu là mức sàn thấp nhất để bảo vệ người lao động làm công việc đơn giản, đối với các mức lương khác cao hơn (như đối với mức lương của công việc qua học nghề, đào tạo) thì do hai bên thương lượng, thỏa thuận, trả lương gắn với năng suất lao động và chất lượng tiến hành công việc theo quy định tại Điều 95 của Bộ luật Lao động.

Tuy nhiên, để không làm giảm quyền lợi cho người lao động đang hưởng mức lương đối với công việc qua đào tạo, học nghề theo quy định tại Nghị định số 90/2019/NĐ-CP, tại khoản 3 Điều 5 dự thảo Nghị định đã quy định: “Người xài lao động có trách nhiệm tổ chức rà soát lại các thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể và các quy chế, quy định của người xài lao động để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp; không được xóa bỏ hoặc cắt giảm các chế độ tiền lương khi người lao động làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm, chế độ bồi dưỡng bằng hiện vật và các chế độ khác theo quy định của pháp luật lao động. Đối với các nội dung đã thỏa thuận, cam đoan trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động hoặc các thỏa thuận hợp pháp khác có ích hơn cho người lao động so với quy định tại Nghị định này thì tiếp tục được thực hiện, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác”.