Với diễn tiến giải ngân đầu tư công thường chậm trong khi nguồn huy động trái phiếu Chính phủ (TPCP) thuận tiện những năm gần đây, thu ngân sách tăng trưởng đều…, ngân sách nhà nước (NSNN) thường hay có nguồn ngân quỹ tạm thời nhàn rỗi siêu lớn.
Những năm trước và cho đến nay, nguồn ngân quỹ nhà nước (NQNN) tạm thời nhàn rỗi vẫn thường gửi tại hệ thống ngân hàng thương mại (NHTM); cao điểm trước đây từng có lúc ghi nhận lên đến khoảng 500.000 tỷ đồng; hiện tại chỉ còn tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi thanh toán đã kết chuyển hẳn về Ngân hàng Nhà nước (NHNN).
Hai năm qua, NQNN còn được dùng để mua lại có kỳ hạn TPCP, tái tạo nguồn cho hệ thống NHTM. Song, các kỳ cập nhật vừa qua cho thấy nguồn dùng ở kênh này không đáng kể.
Điểm được chú ý, NQNN tạm thời nhàn rỗi được Bộ Tài chính cho ngân sách trung ương vay để vừa dùng nguồn vừa hỗ trợ giảm thiểu chi phí.
Tuy nhiên trước hết, quy trình dùng nguồn này được xác định theo các thứ tự ưu tiên: Cho NSNN vay để bù đắp bội chi, trả nợ gốc và tạm ứng cho NSNN khi nguồn thu nhập chưa tập trung kịp; gửi có kỳ hạn tại các NHTM có mức độ an toàn cao theo nguyên tắc đấu thầu cạnh tranh lãi suất; mua lại có kỳ hạn TPCP.
Vậy nguồn NQNN tạm thời nhàn rỗi đang được dùng như thế nào và hiệu quả ra sao?
Bộ Tài chính cho biết, thông qua việc quản lý có hiệu quả NQNN, cơ quan này (thông qua Kho bạc Nhà nước – KBNN) đã đóng góp 10.000 tỷ đồng vào NSNN công đoạn 2019-2021.
Cụ thể, trong bối cảnh tồn NQNN tại KBNN cao (do một số nguồn chưa chi như nguồn thực hiện cải cách tiền lương, nguồn tăng thu tiết kiệm chi chưa được phân bổ, chuyển vốn đầu tư xây dựng cơ bản theo Luật Đầu tư công…), Bộ Tài chính đã chủ động giảm trọng lượng phát hành TPCP và dùng nguồn NQNN tạm thời nhàn rỗi để cho ngân sách trung ương vay.
Năm 2018, 2019, 2020 và 2021 đã dùng nguồn NQNN tạm thời nhàn rỗi cho ngân sách trung ương vay lần lượt là 45.500 tỷ đồng, 50.000 tỷ đồng, 40.000 tỷ đồng và 50.000 tỷ đồng; Thêm vào đó giảm kế hoạch phát hành TPCP các năm 2018, 2019 và 2021 lần lượt là 55.000 tỷ đồng, 57.600 tỷ đồng và 49.000 tỷ đồng.
Qua những cân đối và dùng nguồn nói trên, Bộ Tài chính đã hỗ trợ ngân sách trung ương giảm được chi phí lãi vay hàng ngàn tỷ đồng mỗi năm (so với lãi suất phát hành TPCP bình quân năm 2021 là 2,3%/năm thì vấn đề dùng NQNN tạm thời nhàn rỗi để cho ngân sách trung ương vay với mức chi phí 1,2%/năm (công đoạn 2019-2021) hỗ trợ giảm chi phí trả lãi vay hơn 3.100 tỷ đồng mỗi năm trên cơ sở số dư vay NQNN của ngân sách trung ương tính đến 31/12/2021 là 288.864,5 tỷ đồng).
Thêm vào đó, theo Bộ Tài chính, công tác quản lý NQNN đã hỗ trợ tích cực cho NHNN điều hành chính sách tiền tệ. Việc tập trung toàn bộ số dư NQNN cuối ngày về NHNN đã hỗ trợ đầu mối này có nguồn để mua ngoại tệ bổ sung dự trữ ngoại hối nhà nước và ổn định thanh khoản thị trường, kiểm soát lạm phát, giữ được mặt bằng lãi suất cho vay để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế; hỗ trợ giảm chi phí cho NHNN trong việc điều hành chính sách tiền tệ.
— Theo Cafef —
