Thu hút đầu tư vào khu chế xuất

Sẽ chuyển đổi nhiều KCX-KCN

Năm 1991, KCX Tân Thuận là KCX đầu tiên của TPHCM và đầu tiên của cả nước ra đời, tạo dấu ấn mạnh mẽ, dần biến mảnh đất 300ha dọc sông Sài Gòn trở thành khu sản xuất tập trung của công ty trong và ngoài nước, với doanh số xuất khẩu hàng năm trên 2 tỷ USD, tạo việc làm cho hơn 60.000 người lao động. Tuy nhiên, KCX Tân Thuận sẽ hết thời hạn thuê đất vào năm 2041. Thời gian từ nay đến đó, nếu không có kế hoạch sau đó rõ ràng, cụ thể thì siêu khó thu hút đầu tư mới, hoặc khó kỳ vọng công ty hiện hữu tăng quy mô đầu tư.

Tháng 4-2022, sau nhiều năm chuẩn bị, TPHCM ban hành Đề án định hướng phát triển các KCX-KCN TPHCM công đoạn 2023-2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Theo đó, sẽ thí điểm chuyển đổi 5 KCX-KCN là KCN Cát Lái, Tân Bình, Hiệp Phước, Bình Chiểu và KCX Tân Thuận. trong đó, KCX Tân Thuận từ nay đến hết thời hạn thuê đất vào năm 2041 sẽ chuyển đổi theo hướng thu hút các dự án thuộc lĩnh vực công nghệ cao. Sau năm 2041, TPHCM sẽ giữ quỹ đất KCX này dành cho phát triển công nghiệp với tiêu chí thu hút đầu tư theo định hướng của thành phố. Việc chuyển đổi này được nhận xét là thiết yếu. Nhưng, cho đến nay việc thí điểm chuyển đổi 5 KCX-KCN này mới chỉ đang ở công đoạn đề án khoa học, do Viện Nghiên cứu phát triển TPHCM thực hiện.

trong khi đó, các KCX-KCN thời hạn thuê đất còn ngắn cũng khiến các nhà đầu tư quan ngại đầu tư mới hoặc mở rộng quy mô đầu tư. “trong góc độ công ty thì thời gian thuê đất có thể làm đổi thay nhiều thứ. Nếu TPHCM đang đổi thay ưu tiên, thu hút công ty công nghệ cao, thu hút các ngành mới, Làm như thế nào giữ chân các công ty đang hoạt động và thu hút đầu tư mới. Nhiều nhà đầu tư mới hào hứng với các dự án, song e dè khi thấy thời hạn xài đất còn quá ít”, đại diện một nhà đầu tư đến từ Singapore băn khoăn.

Hiện TPHCM có 17 KCN, 2 KCX, tổng diện tích khoảng hơn 5.000ha. đến nay, có gần 1.700 dự án còn hiệu lực, với tổng vốn đầu tư đăng ký 12,41 tỷ USD, trong đó 55% là vốn đầu tư nước ngoài. Năm 2023, tổng vốn đầu tư nước ngoài thu hút vào các KCX-KCN đạt 221,11 triệu USD, tăng 12,47% so với cùng kỳ năm 2022. Về đầu tư trong nước, tổng vốn đầu tư thu hút đạt hơn 18.500 tỷ đồng (tương đương 788,5 triệu USD), tăng 123,7% so với cùng kỳ năm 2022. với khá nhiều ưu thế về vị trí, về nhân lực cao cấp, thị trường rộng lớn, TPHCM vẫn có tiềm năng lớn trong thu hút đầu tư vào các KCX-KCN.

trong các chương trình mời gọi đầu tư gần đây, TPHCM đưa ra một số khu vực đầu tư là KCN Hiệp Phước công đoạn 2 (597ha) và công đoạn 3 (500ha); KCN Phạm Văn Hai I (379ha) và Phạm Văn Hai II (289ha). trong đó, KCN Phạm Văn Hai I và II mới được Thủ tướng bổ sung vào quy hoạch các KCN ở Việt Nam vào tháng 5-2023. Hiện TPHCM đang lên kế hoạch triển khai 2 KCN này, trước mắt đã ghi nhận nhiều nhà đầu tư quan tâm, trong đó có những tập đoàn lớn cả trong và ngoài nước đã gửi văn bản đặt vấn đề tìm hiểu đầu tư.

Với các KCN hiện hữu, ngoài việc cần sớm ban hành kế hoạch, quy trình chuyển đổi vẫn còn một số vấn đề “nút thắt” được công ty phản ánh cần tháo dỡ, nhất là việc cấp giấy chứng nhận quyền xài đất, giấy phép xây dựng. Chủ tịch Hiệp hội công ty TPHCM Nguyễn Ngọc Hòa cho biết, có công ty tại KCN Hiệp Phước đã trả tiền thuê đất 50 năm, Tuy nhiên đến nay vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền xài đất, từ đó không thể thế chấp ngân hàng vay vốn, cũng không thể xin cấp phép xây dựng để mở rộng sản xuất, nguyên nhân là chưa xác định được giá đất.

Hay như trường hợp của công ty TNHH Giấy Xuân Mai tại KCN Hiệp Phước, đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính từ cả chục năm trước, Tuy nhiên ngày nay muốn mở rộng nhà xưởng, gắn lắp thêm máy móc không được. Đại diện lãnh đạo công ty đề nghị được tạo điều kiện có giấy phép xây dựng để việc mở rộng nhà máy nhằm tái xài bã giấy, bột giấy phát sinh trong quá trình sản xuất, tạo việc làm ổn định cho người lao động, tăng nộp ngân sách nhà nước…

Theo ông Hứa Quốc Hưng, trưởng ban Quản lý các KCX-KCN TPHCM, trong thời gian đến, để thu hút vốn đầu tư, ban sẽ tăng cường tiếp xúc để hỗ trợ, tư vấn cho các nhà đầu tư tìm kiếm, lựa chọn cơ hội mở rộng dự án. TPHCM cũng sẽ phát huy cơ chế “một cửa tại vị trí”, phân cấp ủy quyền để Ban Quản lý các KCX-KCN TPHCM có thể giải quyết nhanh lẹ các thủ tục cho nhà đầu tư trong nhiều lĩnh vực. Thực hiện Nghị quyết 98/2023/QH15, Ban Quản lý các KCX-KCN TPHCM được UBND TPHCM phân cấp một số thủ tục thuộc thẩm quyền của UBND TPHCM, như: thẩm định, phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo nhận xét ảnh hưởng môi trường; thực hiện cấp, cấp đổi, cấp lại, điều chỉnh, thu hồi giấy phép môi trường… điều này góp phần đơn giản hóa thủ tục, tăng sức hấp dẫn khi đầu tư vào các KCX-KCN TPHCM.