Ngày 22/9, ngay sau thông tin Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) tăng lãi suất, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đồng loạt tăng mạnh các lãi suất điều hành thêm 1%.
Dù được nhận xét là quyết định kịp thời, song việc tăng lãi suất này cũng tạo ra lo lắng lãi suất vay vốn sẽ tiếp đến đà tăng, trong khi công đoạn này công ty đang cao điểm cần vốn để phục hồi kinh tế.
Quyết định phù hợp
nhận xét cao phản ứng kịp thời của NHNN, TS. Lê Đăng Doanh – Chuyên gia kinh tế cho rằng, việc Fed nâng lãi suất mạnh tay đã được dự báo từ trước, sau báo cáo lạm phát mới nhất của Mỹ vượt dự báo của giới quan sát (chỉ số giá tiêu dùng CPI tháng 8 của Mỹ đã tăng lần lượt 0,1% và 8,3% so với tháng 7 và tháng 8/2021).
Các quan chức Fed cũng phát tín hiệu sẽ tiếp tục tăng lãi suất cho đến khi lãi suất quỹ liên bang chạm mức 4,6% vào năm 2023.
“trong khi đó, lạm phát và lãi suất của Việt Nam vẫn đang ở mức thấp cũng làm giá trị của VND chưa tăng lên; giá của USD trên thị trường tự do tiếp tục tăng mạnh, tạo ra hiệu ứng khiến VND suy yếu. Và từ nay đến cuối năm, xu hướng nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam vẫn tăng, các công ty cần USD và các ngoại tệ khác để thanh toán.
Tất cả những yếu tố này cũng sẽ tạo ra áp lực khiến cho USD tăng giá và VND giảm. Bởi vậy, NHNN nâng 1% lãi suất điều hành là để tăng giá trị VND và giảm sức ép với tỷ giá USD/VND – là quyết định phù hợp”, ông Doanh lý giải.
Cùng chung quan điểm, TS. Đinh Trọng Thịnh – giáo viên Học viện Tài chính nhận định, để kiềm chế lạm phát, Fed đã tăng 3 lần lãi suất từ đầu năm đến nay. Chính sách này đã thúc đẩy giá trị của USD, và khiến đồng tiền của nhiều nền kinh tế lớn và đang phát triển mất giá mạnh, trong đó có Việt Nam.
Theo chuyên gia này, các quốc gia muốn giữ được cân bằng tỷ giá với USD thì có nhiều cách, thông thường có 2 cách cơ bản: Can thiệp bằng việc đưa việc đồng USD ra để bán và từ đó nâng giá trị đồng nội tệ lên so với USD; hoặc xài phương pháp tăng lãi suất giống như Mỹ. Tại Việt Nam, NHNN quyết định nâng lãi suất điều hành cũng có nghĩa là nâng giá trị VND, từ đó giảm sức ép tăng tỷ giá USD/VND.
“Về nguyên tắc, tôi đồng tình với với quan điểm NHNN tăng lãi suất điều hành là nhằm ổn định tỷ giá, Làm cách nào VND giữ vững giá trị và có thể nâng giá trị VND so với USD nói riêng và các đồng tiền khác nói chung là điều tốt nhất. Từ đó, ổn định kinh tế vĩ mô, chống lạm phát và cam kết cân đối lớn của nền kinh tế trôi chảy”, ông Thịnh nêu quan điểm.
Quan ngại lãi suất cho vay tăng theo
Dù chưa có thông tin về việc tăng lãi suất cho vay, song TS. Lê Đăng Doanh cho rằng, đây chỉ là việc sớm hay muộn. Bởi, ngân hàng thương mại (NHTM) phải tăng lãi cho vay để cam kết hiệu quả kinh doanh của ngành ngân hàng.
“Nếu chêch lệch giữa lãi suất huy động và cho vay quá hẹp thì siêu có thể các NHTM không đủ chi phí để thực hiện hoạt động và có lãi hợp lý để cam kết cho các hoạt động kinh doanh”, ông Doanh quan ngại.
trong khi đó, TS. Mạc Quốc Anh – Phó Chủ tịch Hiệp hội công ty nhỏ và vừa Hà Nội cho rằng, hiện nhiều hợp đồng vay của công ty đã có lãi suất trên 9%/năm, có hợp đồng đang gánh lãi suất cao nhất từ 9,5 đến 9,7%/năm, trong khi trước đó thời dịch SARS-CoV-2 chỉ xoay quanh 8%/năm. Nếu mức lãi suất này tiếp tục tăng sẽ làm giảm sức cạnh tranh của công ty, đặc biệt là công ty nhỏ và vừa.
“Vừa băng qua cơn bão SARS-CoV-2, các công ty chưa kịp hồi phục thì giá xăng dầu, chất liệu, logistics… thi nhau tăng cao đến chóng mặt. Đang bị bủa vây bởi hàng loạt siêu là khó khăn, lãi suất huy động của các ngân hàng lại đua nhau tăng từ đầu năm đến nay… càng tạo thêm sức ép tài chính cho các công ty. Nếu lãi suất tiếp tục tăng thời gian đến thì chi phí hoạt động sẽ càng tăng cao, chắc chắn các công ty không dám nghĩ đến chuyện vay thêm để đầu tư”, ông Mạc Quốc Anh chia sẻ.
Hy vọng giảm được áp lực lãi vay…
Để tránh gây áp lực với lãi suất cho vay, ông Mạc Quốc Anh mong muốn, thời gian đến các ngân hàng thương mại bằng việc cắt giảm chi phí trong hoạt động của mình hoặc cắt giảm một phần lợi nhuận để tiếp tục hỗ trợ các công ty vay vốn trong thời gian đến.
“trong khi các công ty đang gặp siêu là khó khăn về dòng tiền, giờ nếu tăng thêm chi phí lãi suất sẽ dẫn đến phải thu hẹp hoạt động, không thể mở rộng đầu tư, tăng sản xuất. Hơn bao giờ hết, các NHTM cũng cần chia sẻ siêu là khó khăn với các công ty. Tôi hy vọng, thời gian đến đây lãi suất huy động tăng không quá cao để các công ty còn có thể chịu đựng được”, Phó Chủ tịch Hiệp hội công ty nhỏ và vừa Hà Nội kỳ vọng.
Về phía công ty, TS. Đinh Trọng Thịnh cho rằng, khi tăng lãi suất cho vay tăng, thì các công ty cần xài vốn phải tiết kiệm hơn. Các công ty cần tái cơ cấu hoạt động sản xuất kinh doanh, cần phải cam kết các hoạt động kinh doanh có hiệu quả có thể thu lợi. Thêm vào đó, cần phải đa dạng hóa nguồn vốn như phát hành trái phiếu, phát hành cổ phiếu bổ sung.
“Chúng ta mới có Nghị định 65 cho phép các công ty phát hành trái phiểu riêng lẻ. Hy vọng, công ty có thể tận dụng cơ hội này để có thể huy động nguồn vốn trung và dài hạn với lãi suất hợp lý”, ông Thịnh gợi ý.
trong khi đó, tại cuộc họp sáng 22/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu NHNN nghiên cứu tăng lãi suất điều hành, tăng lãi suất huy động Tuy nhiên cố gắng giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay và kêu gọi, vận động các tổ chức tín dụng tiếp tục đổi thay công nghệ, tăng hiệu quả hoạt động, quản trị, tiết giảm chi phí, nghiên cứu giảm lãi suất ở một số đối tượng, lĩnh vực phục vụ sản xuất kinh doanh để hỗ trợ người dân, công ty phục hồi kinh tế sau dịch.
— Bài viết lấy từ Cafef —
